Reparatie SPM19 van Wandel & Goltrmann SPM19 (Algemeen)

door loek , Exloo (Drenthe), 05-05-2019, 14:04 (1820 dagen geleden)
Gewijzigd door loek, 05-05-2019, 14:44

Hallo Forumlezers,

Hierbij het verslag over de reparatie van de selectieve niveau meter merk Wandel & Goltermann type SPM19. Twee jaar geleden heb ik deze selectieve niveau meter en de bijbehorende generator type PS19 gekocht op de vlooienmarkt in Rosmalen.

De voorgeschiedenis:
Ik kende deze meetapparatuur uit mijn werkzaam verleden bij PTT/KPN. Ik had deze twee meters echt niet nodig , maar omdat ik ze herkende uit mijn werkzaam verleden bij PTT/KPN sta je toch even te kijken naar het geheel. Beide apparaten waren in zeer slechte staat het leek er wel op dat ze buiten in de regen hadden gestaan. Er zaten modder vlekken op het front en bij beide was een LCD display defect (doorgelopen/lek). Op onderstaande foto’s zie je wat voorbeelden van de SPM19 op de laatste foto zie je het (linker) defecte LCD display in detail.

Ook toen de verkoper er spanning op had gezet bleek dat geen enkele functie een reactie gaf.
Kortom zonde van deze mooie apparatuur. De verkoper vroeg of ik interesse had, en mijn antwoord was dat gezien de staat het nog maar de vraag was of ze ooit hersteld zouden kunnen worden.

De verkoper vroeg of ik een bod wilde doen en mijn reactie was, dat ik er nu al spijt van had maar zei 30 Euro. Hij ging direct akkoord en zo stond ik met 50 kilo hardware dat naar huis moest.

Op internet worden deze apparaten regelmatig aangeboden en in werkende staat is de vraagprijs van een combinatie zender en ontvanger ongeveer 4000 dollar. Per stuk ligt de prijs rondom de 2000 dollar.

Waar werden ze voor gebruikt:
Deze apparaten zijn gebouwd in de perioden 1980-1984 voor het meten aan analoge draaggolf telefonie systemen (ook wel FDM genoemd). Hierna is er verder geen ontwikkeling meer geweest voor FDM systemen.

Het hoogste stapel niveau (dit zijn dus het maximaal aantal gesprek kanalen) welke gemoduleerd werden was toen (1984) ongeveer 3600 kanalen/gesprekken. Eerst werden er 4 kanalen gemoduleerd naar één frequentie dan weer 4 van deze groepen naar een volgende en dan weer 4 van deze (ieder met 16 kan.) naar weer hoger en zo door.

Uiteindelijk kom je dan uit op de maximale frequentie van ongeveer 17 MHZ. Dat is dan ook de reden dat dit soort meters tot maximaal 25 MHz selectief kunnen meten.

Waarom selectief:
In de frequentie band van 4 KHz tot 25 MHz zaten dus al die spraak kanalen, maar bij iedere modulatie stap werden er piloot tonen meegezonden. Door deze piloot tonen selectief te meten kon je dus bepalen waar er iets fout gegaan was.

De eisen internationaal waren zeer streng en de niveau afwijking mocht dan ook zeer klein zijn .

De specificatie:
Dit resulteerde dus in een meter die kon meten vanaf 50 Hz tot 25MHz met instelbare bandbreedte van 25 / 400/ 1,74/3,1/48KHz. De nauwkeurigheid over het hele frequentie gebied ligt binnen de 0,1 dB. Ook de eigen vervorming ligt lager dan 60 dB. Verder hadden deze meters nog de mogelijkheid om automatisch signalen op te zoeken in het hele frequentie gebied.

Wat heeft de hobbyist hieraan:
Bij hobbyisten is dit soort meters vaak onbekend.
Stel je wilt de vervorming van een versterker meten. De grondtoon is bijvoorbeeld 1 KHz.
Je kan dan de harmonische selectief meten en de eigen vervorming van de meter is verwaarloosbaar. Maar stel je meet een 2e harmonische van -30dB. Dat is niet erg mooi en dit zou dus ook nog een ander product kunnen zijn bijvoorbeeld 50 Hz brom. Door de bandbreedte van 25Hz te kiezen kan je dus de meter 50 Hz onder of boven de grondtoon (of harmonische ) afstemmen. En zo kun je dan bepalen of er brom aanwezig is.

Ook voor het zeer precies afregelen van stereo decoders kan je zeer selectief kijken welke restproducten aanwezig zijn. Dus bijvoorbeeld toon op kanaal 1 en selectief meten op kanaal 2. In de service documentatie van Tektronix en HP staat regelmatig dat je bepaalde instellingen selectief moet inmeten. Kortom een leuk apparaat voor de hobbyist.

In de praktijk zal je meer selectieve niveau meters tegen komen dan de generatoren die van 50 Hz tot 25 MHz gaan. Dit komt omdat bij onderhoud aan telefonie draaggolf systemen eigenlijk nooit signalen gezonden werden. De generatoren werden vaak meer gebruikt voor service van de meetapparatuur zelf.

Wanneer gebruikt:
In de perioden 1980-1984 is deze SPM19 gemaakt door WuG het was de laatste ontwikkeling van draaggolf apparatuur. Bij KPN moesten er toen ook meerdere meetapparatuur van worden aangeschaft. Het ging dan meestal om aantalen van 35 stuks.

Wandel & Goltermann (WuG) en Siemens waren destijds onze vaste leveranciers. Maar op de Instrument beurs (in Amsterdam RAI) stond voor ons een nieuwkomer die ook meetapparatuur maakte de naam was Anritsu. Op de vraag of zij een selectieve niveau meter konden maken met de eigenschappen die ik al eerder noemde was de reactie JA.

Een paar maanden later kreeg ik het prototype ter keuring aangeboden. De naam was Selectieve level meter ML422B1.

Na weken van zwaar testen kon je maar een paar kleine onvolkomenheden vinden. En ook deze kleine foutjes waren binnen een week opgelost.

Ik was in de perioden de techneut en de beslissing/ keuze welke wordt de nieuwe meter bij KPN een Anritsu of WuG is genomen door mijn bazen. De Anritsu was ongeveer de helft in prijs dan die van WuG. En WuG wilde niet erg veel lager gaan en uiteindelijk zijn er dus 35 van Anritsu besteld.

Op de meetkamer waar ik toen werkte hadden we wel een aantal SPM19 van WuG.

Dit was dus de voorgeschiedenis van dit meetapparaat . In het volgende stuk komt het verslag van de reparatie van de SPM19. En veel later (moet ik nog aan beginnen de PS19)

Met vriendelijke groet,

Loek