DAB+ Antenne: Superbierblik (Toestel of techniek)

door Gerard in Zeist ⌂ @, Zeist, 03-11-2018, 16:03 (1972 dagen geleden)

Vorige maand heb ik een verbeterde versie bedacht van de Bierblik-antenne, deze gebouwd en vergeleken met een paar andere DAB+-antennes. In de voorlopige conclusie komt mijn bedenksel er als beste uit!

[image]

Deze foto toont mijn bouwsel naast mijn testontvangertje. Alles blijft mooi geheimzinnig want aan deze buis is natuurlijk niets te zien over de werking.

Op internet wordt wel gesproken over de Bierblik-antenne: dit is een kleine dipool gemaakt van twee lege bierblikjes. De enthousiaste verhalen komen veel van kampeerders die dit wonderapparaat gebruiken voor Digital Video Broadcast (DVB). De frequenties hiervan liggen in de 400 tot 800 MHz, en DAB+-golven (Digital Audio Broadcast), frequenties 170-230MHz, zijn dus veel langer!
Daarom heeft mijn antenne niet de gewone bierblikjes van 12cm maar twee halveliterblikken die even dik zijn maar langer. Ik heb ze ook met enige tussenruimte geplaatst. In die tussenruimte heb ik ook nog eens een simpele balun opgenomen: een air choke dwz spoeltje gerold in de voedingskabel:

[image]

Dit apparaat is dus tussen de twee blikken geplakt, waarna het hele zwikje is ingebouwd in de buis die je hierboven ziet. Met deze antenne, de standaard bierblik, een slappe en stijve Arnold, een versterkte antenne, gevouwen dipool, spriet, en draadantenne van 20m heb ik een paar metingen gedaan vanmiddag.

Uitkomst: de uitgerekte superbierantenne die ik zelf bedacht heb is de beste van allemaal! Ik ontvang zelfs DAB zenders in een vreemde taal (Frysk)!

DAB+ Antenne: Superbierblik

door Sietze Osinga @, Koekange, 03-11-2018, 16:32 (1972 dagen geleden) @ Gerard in Zeist

Hallo Gerard.Jo hawwe dat moai makke.
Ik haw jierrenlang de bekende bierkantantenne brûkt.(Dit is fries en betekent:
(Dit heb je mooi gemaakt.Ik gebruik al jaren de bekende bierblikantenne.)
Groeten,
Sietze.

DAB+ Antenne: Superbierblik

door humfred ⌂ @, Dubai / Ras al Khaimah, 03-11-2018, 17:31 (1972 dagen geleden) @ Gerard in Zeist

Welk ontvangertje gebruik je daar?

DAB+ Antenne: Superbierblik

door Hans van Kampen @, Voorhout, 03-11-2018, 17:36 (1972 dagen geleden) @ humfred

Volgens mij een AKAI ADB-10

;-)
Hans

--
Hans van Kampen

DAB+ Antenne: Superbierblik

door Sietze Osinga @, Koekange, 03-11-2018, 19:27 (1972 dagen geleden) @ Hans van Kampen

Inderdaad Hans,een Akai.Mijn vrouw heeft dezelfde in haar kapsalon en speelt alweer een jaar of 2 tot alle tevredenheid.
Groeten,
Sietze.

DAB+ Antenne: Superbierblik

door Gerard in Zeist ⌂ @, Zeist, 03-11-2018, 19:32 (1972 dagen geleden) @ humfred
Gewijzigd door Gerard in Zeist, 03-11-2018, 19:35

Inderdaad zoals Hans al schrijft de Akai ADB10 in kleur grijs.
Voor de rol als testradio heeft hij twee operaties moeten ondergaan.
Hij is opengeschroefd waarbij hij van binnen is gefotografeerd en de antennedraad losgesoldeerd van de spriet maar verbonden aan een coaxconnector aan de zijkant.

[image]

Verder zit er aan de voorkant een mooie "S-meter" bestaande uit 16 vierkantjes. Om dit makkelijker af te lezen heb ik er een strookje papier onder geplakt met cijfertjes erop geschreven.

DAB+ Antenne: Superbierblik

door Rob Krabbendam ⌂ @, Hellevoetsluis, 03-11-2018, 19:42 (1972 dagen geleden) @ Gerard in Zeist

Leuk experiment zeg! De normale 12 cm bierblikjes heb ik ook wel in een boom boven m'n tent opgehangen gehad en dat ding presteerde daarbij steevast beter dan de standaard (versterkte) richtantennes. Rondomgevoelig en breedbandig zijn de blikjes en dat bleken prima bruikbare eigenschappen. Helaas kan mijn DVB-T ontvanger binnenkort bij het grofvuil vanwege de overgang naar DVB-T2.

Grappig dat het voor DAB ook werkt. Niet dat ik het ga proberen, want voor thuis voegt DAB niks toe en ik vind de geluidskwaliteit niet best. Maar goed, daar ging het nou niet over :-)

DAB+ Antenne: Superbierblik

door HM @, Hilversum, 03-11-2018, 21:22 (1972 dagen geleden) @ Gerard in Zeist

Ik zou zeggen dat je geen afgestemde/super antenne hebt gemaakt maar een dubbele capacitieve antenne.

Alhoewel je hem als dipool hebt aangesloten is de werking compleet anders.

Net als bij de tegenwoordig populaire actieve antenne's vangen de blikken de e-lijnen van het e-h veld op.
Bij de actieve antenne is dat 1 plaat tegen de aarde, blijkbaar werkt het ook prima als de tegenpool een 2e blik is.

Dit werkt alleen als de ingang van de radio hoogohmig is.
Om een 50 ohm antenne ingang aan te sturen moet het circuit van de actieve antenne worden toegepast ( hoogohmige buffer trap aan de blikken, laagohmige uitgang naar de radio.

Dat grote blikken beter werken kan worden verklaard dat er enige afstand tussen de plaat en de "aarde" moet zitten en die is bij grotere blikken groter.

Als je in staat bent hem hoger te plaatsen zal de ontvangst nog beter worden.

DAB+ Antenne: Superbierblik

door Maurice ⌂ @, Dordrecht, 03-11-2018, 21:38 (1972 dagen geleden) @ Gerard in Zeist

Mooi bedacht.
Hoe heb je de afstand tussen de blikken bepaald en hoezo is de balun
5 -7 wikkelingen of is gewoon 1 wikkeling van 12.
Of zit deze zo?

Theorie is
balun betekend van balanced <-> unbelanced
Verder de verhouding geeft aan van bv 50 ohm naar impedantie antenne
dus
1:1 50>50 Ohm
1:2 50>100 Ohm
1:4 50>200 Ohm
1:6 50>300 Ohm
1:9 50>450 Ohm

Dit is de bierblikantenne DVB-T Antenne
[image]

DAB+ Antenne: Superbierblik

door humfred ⌂ @, Dubai / Ras al Khaimah, 04-11-2018, 10:21 (1971 dagen geleden) @ Maurice
Gewijzigd door humfred, 04-11-2018, 10:25

Ik zie het nut van een balun niet in.
De 2 bierblikken stellen een open dipool voor en die heeft van nature een impedantie van ca. 75 Ω.
De antenne lijkt mij wel wat erg breedbandig vanwege de dikke blikken in relatie tot hun lengte.

Ik zou gewoon een gesloten vertikaal opgestelde dipool voor band III met 300Ω naar 75Ω de voorkeur geven.

DAB+ Antenne: Superbierblik

door HM @, Hilversum, 04-11-2018, 14:33 (1971 dagen geleden) @ humfred

De 2 bierblikken stellen een open dipool voor en die heeft van nature een impedantie van ca. 75 Ω.

Dat is alleen waar bij resonantie.
Deze antenne werkt capacitief en is daarom prima aan te sluiten aan een spriet antenne ( = hoogohmig ), waarschijnlijk ook zonder balun.

DAB+ Antennes, aanvulling

door Gerard in Zeist ⌂ @, Zeist, 04-11-2018, 16:24 (1971 dagen geleden) @ Gerard in Zeist

De bierblikantenne met grote blikken heeft leuke reacties en een paar vragen opgeroepen.

Hier is een foto van enkele van de antennes die in mijn test meededen:

[image]

Van links naar rechts: De klassieke Bierblik (met de bekende 12cm blikjes), de Stijve Arnold, de gesloten dipool met balun, Verbeterde Bierblik (moet nog een goeie naam bedenken!), een meetsnoertje (zo lang als de spriet van het radiootje), de Slappe Arnold. Op de achtergrond mijn meetradio en de versterkte Bench antenne.

Nog even een blik op mijn testradio. Dit is niet een heel bijzonder ding maar een alledaagse DAB-radio met een coaxaansluiting erop gemaakt en een afleesstrookje met nummers bij de S-meter:

[image]

De klassieke bierblikantenne heeft twee bierblikjes en die vormen een middengevoede dipool, waarvan de voedingskabel door de onderste pool naar buiten loopt. Lijkt een beetje vreemd want normaal hang je een dipool zo vrij mogelijk op! Maar bekijk het ontwerp van de middengolfantenne in Flevoland maar eens dan zie je dat er ook grote dipools bestaan die middengevoed zijn en de aanvoer door een van de geleiders hebben lopen. De blikken maken de resonantie minder scherp en daarmee de antenne breedbandig, dit principe vond ik terug op de Engelstalige Wikipedia over dipole antenna als de zgn Cage Antenna. Voor DVB heb je dat nodig omdat het bereik vrij groot is. Voor DAB hoeft je antenne minder breedbandig te zijn want het loopt van 170 tot 240MHz wat ongeveer een factor 1:1,4 is. (FM met 88-108 heeft ongeveer een factor 1:1,2 dus nog smaller, maar DVB met frequenties van 400 tot 800 MHz is duidelijk breder.) Ik heb daarom de antenne nog wel iets langer gemaakt, maar niet nog dikker, maw. de halveliterblikken leken me geschikt.

[image]

De impedantie van een dipool is wel aardig goed, de radio is immers gemaakt voor een monopool (spriet) met impedantie rond 35 Ohm, een dipool heeft 70 a 75 maar voor ontvangen hangt dit niet zo kritisch. (Bewijs: de radio heeft 1 spriet die zowel voor FM als DAB wordt gebruikt.)
Groter probleem is dat een dipool symmetrisch is oftewel balanced. Hij is aan te sluiten via symmetrische kabel (lint) waarbij de aders gelijke stroom voeren en elke een beetje spanning. Coax is allemaal Unbalanced ofwel asymmetrisch, er loopt wel stroom door de kern en de mantel, liefst tegengesteld, maar de mantel voert in principe geen spanning, ligt overal op aardpotentiaal. Zou je die gewoon aansluiten op een dipool (zoals de bierblikantenne doet) dan krijg je dus een spanningvoerende coaxkabel. Die kabel kan dan zelf ook signaal oppikken en je ontvangst hangt af van de ligging van de kabel, wat niet goed is. Je hebt dus een 1:1 balun nodig.

Nou ben ik geen coaxkundige en ik weet niet of ik het goed uitleg. Maar die spanning op de kabel schijnt te maken te hebben met het optreden van mantelstromen, het verschijnsel dat de binnenkant en buitenkant niet keurig tegengestelde stromen voeren. En mijn nep-balun ofwel airchoke is een soort spoel die alleen mantelstromen tegenhoudt. Want voor "keurige" HF-stromen die in kern en mantel tegengesteld lopen, heffen de windingen elkaar op. Omdat er geen impedantie wordt getransformeerd, maar alleen inductiewerking is, is de dimensionering nauwelijks kritisch. Ik heb de 12 windingen op PVC overgenomen van een slappe-Arnold-ontwerp voor 2 meter (145MHz).

[image]

De airchoke is gewoon een spoel van 12 windingen op een pvc-buisje. Het ene eind komt er aan de onderkant uit en gaat door het onderste blik en het andere einde is binnenin teruggevoerd en komt halverwege uit de buis zodat de afstand tot beide blikken van daar even groot is.

Wat ik doe is ook weer niet al te wetenschappelijk. Per antenne stem ik af op Radio 5 van NPO, schuif eventueel een beetje heen en weer tot max sterkte op de S-meter. Dan beuk ik op RESET en kijk hoeveel stations de radio dan "vindt". De sterkte S5 en het aantal A schrijf ik op dit papiertje:

[image]

Humfreds idee van een gesloten dipool is dus zo gek nog niet. Goeie wetenschap is reproduceerbaar! Dus als jullie ook willen knutselen met wat afvalhoutjes en restjes coaxkabel, ik ben al benieuwd wat jullie resultaten zijn!

DAB+ Antennes, aanvulling

door Maurice ⌂ @, Dordrecht, 04-11-2018, 16:55 (1971 dagen geleden) @ Gerard in Zeist

Dank
Helder verhaal,
Ik dacht dat die mantelstromen vooral problematisch zijn bij zenders.
enfin
De antenne deskundige zullen het wel verder uitdiepen:-P

DAB+ Antennes, aanvulling

door kris ⌂ @, Gent, België, 04-11-2018, 17:38 (1971 dagen geleden) @ Gerard in Zeist

toch nog een belangrijke vraag: wat is er met het bier gebeurd? :-D

DAB+ Antennes, aanvulling

door gert van wee @, Achterveld, 04-11-2018, 22:14 (1971 dagen geleden) @ kris

kris, wat denk je?;-)

--
gert<punt>van<punt>wee<at>hccnet.nl

DAB+ Antennes, aanvulling

door Gerard in Zeist ⌂ @, Zeist, 05-11-2018, 14:07 (1970 dagen geleden) @ kris

wat is er met het bier gebeurd? :-D

Er zijn erg weinig toepassingen van bier.

De calorische waarde is te laag om het als brandstof te gebruiken.
Omdat het alcohol bevat kun je er wel dingen mee schoon (proberen te) poetsen maar door de suiker en andere organische vervuiling doe je er meer kwaad dan goed mee.
Het heeft wel enige dorstlessende werking maar ik raad je af om eerst twee blikken bier op te drinken en dan te gaan solderen.

Het is uiteindelijk allemaal door de WC verdwenen.

DAB+ Antennes, aanvulling

door Goldline @, Oranjedorp, 05-11-2018, 18:17 (1970 dagen geleden) @ Gerard in Zeist

Je zou een array van 4 bier dipolen kunnen maken, heb je 6 dB extra gain,
ik kom wel helpen met leegdrinken :-D

--
Cees PA1DBA

DAB+ Antennes, aanvulling

door Maarten Bakker ⌂ @, Haarlem/Delft, 05-11-2018, 18:24 (1970 dagen geleden) @ Gerard in Zeist

Zonde :-P Is het geen idee om een bier(blik)proeverij te houden in het radiocafé?

DAB+ Antennes, aanvulling

door Gerard in Zeist ⌂ @, Zeist, 05-11-2018, 19:00 (1970 dagen geleden) @ Maarten Bakker

Zonde :-P Is het

Ik zei alleen dat het uiteindelijk in de WC is beland.
Hoeveel tijd er zat tussen het verlaten van het blik en het belanden in de WC, of waar het bier in de tussentijd is geweest, had ik nog niet gezegd.

DAB+ Antennes, aanvulling

door Maarten Bakker ⌂ @, Haarlem/Delft, 05-11-2018, 22:37 (1970 dagen geleden) @ Gerard in Zeist

Ah, ik was even niet zo scherp zeker dat ik dat over het hoofd zag :lol

powered by my little forum