Mijn oude nordMende Condor heeft een FM band die loopt van ca. 87,5 MHz tot 103,5 MHz.
Nu wil ik die band wat oprekken van 87,5 naar 106 MHz.
Ik ben wat wezen pielen met het oscillator spoeltje, kerntje in en uit, spoeltje wat uitrekken of juist de wikkelingen dichter op elkaar maar dat verschuift de band alleen en maakt het bereik niet groter.
Nu dacht ik om het bereik groter te krijgen, de spoel een wikkeling er bij te geven. Is dat een goed idee? Moet ik dan bij de antennekring dan ook een wikkeling er bij doen?
De oscillator spoel heeft nu 2,5 wikkelingen en de antennespoel 4. De varco is 250 PF en 200 PF.
Dit is een behoorlijke operatie en daarom zoek ik eerst steun alvorens ik straks, onverricht, de handel weer terug moet bouwen.

Jack

Mijn oude nordMende Condor heeft een FM band die loopt van ca. 87,5 MHz tot 103,5 MHz.
Nu wil ik die band wat oprekken van 87,5 naar 106 MHz.
Ik ben wat wezen pielen met het oscillator spoeltje, kerntje in en uit, spoeltje wat uitrekken of juist de wikkelingen dichter op elkaar maar dat verschuift de band alleen en maakt het bereik niet groter.
Nu dacht ik om het bereik groter te krijgen, de spoel een wikkeling er bij te geven. Is dat een goed idee? Moet ik dan bij de antennekring dan ook een wikkeling er bij doen?
De oscillator spoel heeft nu 2,5 wikkelingen en de antennespoel 4. De varco is 250 PF en 200 PF.
Dit is een behoorlijke operatie en daarom zoek ik eerst steun alvorens ik straks, onverricht, de handel weer terug moet bouwen.

Jack

Ik denk dat je manipulaties het einde betekenen van het frontend. Als je het al weer werkend krijgt, is het geen sinecure, om de oorspronkelijke gevoeligheid weer terug te krijgen.
Volgens mij hebben de afstemcondensatoren een iets groter regelbereik.
Je kunt nog uitzoeken of er wat aan de altijd aanwezige parrallelcapaciteit te verbeteren valt, (bedrading) waardoor de afstemverhouding tussen min en max groter wordt. Evenwel is de hele afstem-C ingedraaid, nauwelijks 10pF

Soundman2

De frequentie omhoogbrengen door een winding bij de spoel te prutsen is echt totaal de verkeerde weg. Het laat zien dat je niet begrijpt hoe zelfs de eenvoudigste schakeling werkt.
http://www.crystal-radio.eu/lckring.htm
En ja, de antennekring moet dan ook, anders verstoor je de gelijkloop. Maar ga ermaar van uit dat je dit zonder meetinstrumenten en kennis nooit goed voor elkaar krijgt.
Dit gaat me echt aan het hart. Iemand die zonder genoeg kennis een radio verprutst. Marotick ga je eens verdiepen hoe zo'n frontend werkt voordat je erin gaat spitten.
cursussen en dergelijke
http://www.philipsradios.nl/tips-en-trucs/theorie/#cursus2

Ho, ho.
Ik heb niets verprutst en ben bezig om te kijken of ik met een wikkelingetje er bij een groter deel van de fm band kan ontvangen. Ik doe het tegenovergestelde van wat ik in de jaren 80 voor de FM piraten deed namelijk het aanpassen van FM ontvangers voor hogere frequenties. Als je bij een FM ontvanger de oscillator spoel een slag minder maakt dan stijgt de frequentie die maximaal ontvangen kan worden. Draai je een aluminium kerntje in een oscillatorspoel dan wordt de ontvangen frequentie nog hoger en als je de vaste condensatortjes wegknipt die parallel staan over de afstel condensatortjes op de varco dan kom je al gauw in de 2 meterband terecht die ik vroeger gebruikte als middenfrequent voor de 2,3 GHz verbinding die we gebruikte om de hoofdzender aan te sturen vanuit de studio.

Nu heb ik een ontvanger met een oscillator spoel met slechts 2,5 windingen. De ontvanger kan goed het hoge deel van de FM ontvangen maar mist dan de onderkant.
Met een slag bij de oscillator spoel, die ik op eenzelfde spoelkern opnieuw gewikkeld heb, hoopte ik dat de verhouding tussen de hoogste en laagste frequentie te verbeteren. Wat is er mis met iets uitproberen? Ik weet nu dat die verhouding verslechterd, weer wat geleerd.
Nu ga ik proberen om een spoeltje te wikkelen met slechts 2 slagen en dan hoop ik dat de verhouding tussen de hoogste en laagste frequentie verbetert.

Ik zou het op prijs stellen als je met me meedenkt.

Jack

Hallo Jack,

Eerst even over de afstem C waarden van 250 en 200 pF. Dit zijn waarden gebruikelijk bij AM ontvangers. Bij FM ontvangers gaat het om aanzienlijk kleinere maximale capaciteit: 15-25 pF per sectie.

Gaat het om de afstemcondensator afgebeeld op http://www.philipsradios.nl/forum/index.php?mode=thread&id=22329 De foto toont een heel gebruikelijke combi afstem condensator voor AM en FM ontvangst met vier secties. Twee secties hebben elk ca. 15 dunne platen op de rotor. Deze secties kunnen inderdaad een maximale capaciteit van zo een 250 pF hebben. Daarnaast zie ik twee secties met elk twee dikke platen op de rotor. Deze secties behoren elk bij waarschijnlijk één (dikke) stator plaat. Deze secties zijn voor de FM ontvangst. Vanwege het veel kleinere platen aantal is de maximale capaciteit van de secties voor FM dus ook veel kleiner dan bij de secties voor AM.

Nu de oprekking van de FM afstemming.

De algemene formule voor de frequentie van een afgestemde kring is: 2.pi.f = 1/(wortel uit L.C). Dus bij een vast ingestelde zelfinduktie wordt fmax/fmin = wortel uit (Cmin/Cmax). Hierin zijn fmax en fmin de maximale en de minimale kring frequentie. Tevens zijn Cmin en Cmax de minimale en maximale kring capaciteit. Bedenk dat het hierbij om de totale kring capaciteit gaat, dus de capaciteit van afstem C plus die van een trimmer C plus die van een bijgeplaatste vaste C plus de parasitaire capaciteit van de bedrading en aan de kring aangesloten onderdelen.

Wil je de afstemband vergroten, dus fmax/fmin groter maken, dan zegt de theorie dat je de Cmin/Cmax verhouding moet verkleinen. Ga dan als volgt te werk: verklein eerst de totale Cmin, door de trimmer te verdraaien of een vaste kring condensator in waarde te verlagen. Fmax zal daarmee omhoog gaan. Je hebt gemerkt dat Fmin ook omhoog gaat. De truc is nu dat je Cmin in eerste instantie iets teveel verkleint, zodat de Fmax hoger wordt dan je wenst. Vervolgens stel je de afstem C op maximaal en maak je de zelfinduktie groter om Fmin op de gewenste waarde te krijgen. Controleer dan weer hoe het zit met Fmax bij Cmin.

Netto komt het er op neer dat wil je de ontvangstband verbreden niet alleen de Cmin/Cmax verhouding moet verkleinen maar ook de zelfinduktie moet vergroten om het midden van de ontvangstband op zijn plaats te houden. Je zult wellicht een paar keer Cmin en L moeten aanpassen. Maar uiteindelijk moet het zo lukken de ontvangstband op te rekken.

Het oprekken van de afstemband doe je allereerst alleen met de oscillator kring. Vervolgens ga je de FM HF kring aanpassen. De antenne ingangskring is bij FM afstemeenheden bijna altijd vast ingesteld, die hoef je meestal niet te wijzigen zolang de afstem band zelf niet drastisch wijzigt.

Ik heb bij een buizenradio deze methode ook met succes uitgevoerd. Deze buizenradio heeft voor FM een variabele afstem C en vast ingestelde spoelen. Origineel liep de FM band van 87 tot 100 MHz. Vooral door het verkleinen van een bijgeplaatste extra vaste condensator van 22 naar 12 pF en het met de kern vergroten van de zelfinduktie kon ik de afstemming oprekken van 87 naar ca. 104 MHz.

Succes!

Pieter.

Hallo Pieter,
Ja dat is de afstem varco waar het om gaat. Ik heb inderdaad een vergissing gemaakt. Natuurlijk weet ik dat de 2 grote schoepen secties voor de AM zijn en de 2 kleine schoepen secties zijn voor de FM afstemming. Jammer dat ik deze vergissing maakte want dat zet het probleem meteen in een ander licht.
Ik ben er inmiddels achter, ook door een welwillende mede hobbyist, dat het afstemmingsbereik geheel afhankelijk is van de slag die de varco maakt. Eigenlijk zou ik een plaat er bij moeten maken in de varco maar dat wordt een hoop gepruts dus dat laat ik maar.
Aan de onderkant is veel te winnen door de vaste condensator (20PF) te verkleinen. Dan moet ik kijken wat de verhouding is tussen de hoogste en laagst ontvangen frequentie en dan is weer te berekenen tot hoever de ontvanger zou kunnen ontvangen.
Ik hoop in het weekend hiermee verder te kunnen en zal in deze draad mijn vorderingen laten weten.

Jack

Aan de onderkant is veel te winnen door de vaste condensator (20PF) te verkleinen.

Je zou deze vaste condensator ook kunnen vervangen door een trimmer van bv 10p
Je kan dan precies de laagste en hoogste frequentie instellen.

Een meetzender is in deze wel erg handig

Begin met de oscillatorkring.
Hoogste frequentie met de trimmer instellen, laagste frequentie met de spoelkern instellen.
Dit zo enkele keren herhalen totdat je de grenzen bereikt hebt die je wil hebben.

Daarna hetzelfde doen met de antennekring.
Hoogste frequentie met de trimmer op max gevoeligheid, laagste frequentie met de spoelkern op max gevoeligheid.
Ook dit zo enkele keren herhalen tot geen verbetering mogelijk is.

Groeten,
René

Het probleem is eigenlijk de varco want die heeft slechts 3 platen waarvan er 2 draaibaar zijn. Om een afstemgebied te vergroten heb je eigenlijk te maken met de minimum en maximum capaciteit van de varco die dus de frequentie van de oscillator bepaalt.
De minimum capaciteit wordt bij deze nordMende bepaald door een vaste condensator van 20pf en een buistrimmertje waarvan ik de waarde niet weet maar die toch aan de hoge kant moet zijn omdat ik daarmee behoorlijk de verhouding tussen de maximale en minimale frequentie kon bepalen.
Even wat waardes.
In normale toestand is de maximale frequentie 103,5 MHz en minimaal 87 MHz, de slag is 16,5 MHz
Als ik de vaste condensator er uit soldeerde dan wordt de minimum capaciteit voor het grootste gedeelte bepaald door de trimmer.
Met de trimmer op minimum is de maximale frequentie 131 MHZ en de minimale frequentie 103 MHz. Dit geeft een bereik van 28 MHz
Door de trimmer in te draaien wordt de minimale capaciteit verhoogd terwijl de maximale capaciteit, procentueel gezien, nauwelijks verandert. Hiermee is dus de werkruimte in te stellen.
Ik wilde dat mijn nortMende Condor van 87 tot 106 MHz kan ontvangen dus een bereik van 19 MHz. Ik heb dit proefondervindelijk ingesteld door telkens de stelschroef, van de instel C, een halve slag in te draaien. Uiteindelijk kwam ik op 124 als maximum en 104 als minimum.
Dit bereik is goed maar een kleine 20 MHz te hoog.
Met het kerntje verder de spoel in draaien kan er iets gewonnen worden maar geen 18 MHz.
De spoel moet bij gewikkeld worden.
Nu had ik nog een spoelvormpje liggen met dezelfde maat als in de condor dus daar heb ik een spoeltje gewikkeld met één slag meer dan het origineel waarvan ik al vermoedde dat het niet voldoende zou zijn. Dat klopte want het ontvangstbereik was slechts 10 MHz omlaag gebracht.
De metingen verricht ik met een Monacor dipmeter.
Daarom weer een nieuw spoeltje gewikkeld met weer een wikkeling er bij maar nu niet van 1,5 mm verzilverd koperdraad maar van gelakt 1 mm koperdraad dat door de laklaag 1,2 mm dik is.
Nu viel de afstemband tussen de 89 en de 108 MHz.
Door het kerntje van deze deze oscillator iets in te draaien was de frequentie precies in te stellen en was mijn doel bijna bereikt.
Want, het hoogfrequent deel van deze ontvanger heeft niet alleen een oscillator sectie maar ook een antennekring.
Ook hieraan zit een spoeltje met een vaste condensator, een buistrimmertje en een afstemdeel dat op de ander helft van de varco zit. Ook deze kant moet aangepast worden. Voor de hoge frequentie bleek dat het verwijderen van de vaste kleine condensator, ook 20pf, iets te veel was en een waarde van 10pf bleek beter te zijn. Voor de lage frequentie kon ik het kerntje helemaal indraaien voor ontvangst verbetering maar ik was bang dat dat niet genoeg was.
Voordat ik een nieuwe spoel ging wikkelen kwam ik op het idee om te kijken wat er gebeurde als er nog een kerntje in het overgebleven gedeelte van de spoelkern gedraaid zou worden. De ontvangst verbeterde enorm en vlak voordat dit kerntje het al ingedraaide kerntje raakte werd de ontvangst weer wat minder.
Dit scheelde wikkel werk.
Zowel de hoge frequenties als de lage frequenties zijn nu optimaal afgeregeld en de ontvanger is nu zelfs gevoeliger dan mijn Sony portable.

Ik zit nog met een klein dilemma, zal ik dat oscillatorspoeltje nu nog gaan overwikkelen met 1,5 mm verzilverd koperdraad of zal ik het maar zo laten?

Ik wil iedereen hartelijk bedanken die me, bij deze materie, geholpen heeft.

Jack Marotick

Jack,

Gefeliciteerd met deze operatie van het verbreden van het FM ontvangst bereik.

Voor mijzelf ook blij dat de door mij aangedragen theorie klopt: kring capaciteit drastisch omlaag, de zelfinductie van de spoelen omhoog brengen.

Je kunt natuurlijk vanwege de perfectie het koperdraad in de oscillator spoel alsnog vervangen door verzilverd draad. De kwaliteitsfactor van de kring wordt beter. Maar als de oscillator stabiel werkt over de hele band, is dit vervangen niet nodig.

mvg, Pieter.