Uitbreiding FM band bij ontvanger (Toestel of techniek)

door Pieter Vos , 16-10-2014, 13:16 (3933 dagen geleden) @ Marotick
Gewijzigd door Pieter Vos, 16-10-2014, 13:18

Hallo Jack,

Eerst even over de afstem C waarden van 250 en 200 pF. Dit zijn waarden gebruikelijk bij AM ontvangers. Bij FM ontvangers gaat het om aanzienlijk kleinere maximale capaciteit: 15-25 pF per sectie.

Gaat het om de afstemcondensator afgebeeld op http://www.philipsradios.nl/forum/index.php?mode=thread&id=22329 De foto toont een heel gebruikelijke combi afstem condensator voor AM en FM ontvangst met vier secties. Twee secties hebben elk ca. 15 dunne platen op de rotor. Deze secties kunnen inderdaad een maximale capaciteit van zo een 250 pF hebben. Daarnaast zie ik twee secties met elk twee dikke platen op de rotor. Deze secties behoren elk bij waarschijnlijk één (dikke) stator plaat. Deze secties zijn voor de FM ontvangst. Vanwege het veel kleinere platen aantal is de maximale capaciteit van de secties voor FM dus ook veel kleiner dan bij de secties voor AM.

Nu de oprekking van de FM afstemming.

De algemene formule voor de frequentie van een afgestemde kring is: 2.pi.f = 1/(wortel uit L.C). Dus bij een vast ingestelde zelfinduktie wordt fmax/fmin = wortel uit (Cmin/Cmax). Hierin zijn fmax en fmin de maximale en de minimale kring frequentie. Tevens zijn Cmin en Cmax de minimale en maximale kring capaciteit. Bedenk dat het hierbij om de totale kring capaciteit gaat, dus de capaciteit van afstem C plus die van een trimmer C plus die van een bijgeplaatste vaste C plus de parasitaire capaciteit van de bedrading en aan de kring aangesloten onderdelen.

Wil je de afstemband vergroten, dus fmax/fmin groter maken, dan zegt de theorie dat je de Cmin/Cmax verhouding moet verkleinen. Ga dan als volgt te werk: verklein eerst de totale Cmin, door de trimmer te verdraaien of een vaste kring condensator in waarde te verlagen. Fmax zal daarmee omhoog gaan. Je hebt gemerkt dat Fmin ook omhoog gaat. De truc is nu dat je Cmin in eerste instantie iets teveel verkleint, zodat de Fmax hoger wordt dan je wenst. Vervolgens stel je de afstem C op maximaal en maak je de zelfinduktie groter om Fmin op de gewenste waarde te krijgen. Controleer dan weer hoe het zit met Fmax bij Cmin.

Netto komt het er op neer dat wil je de ontvangstband verbreden niet alleen de Cmin/Cmax verhouding moet verkleinen maar ook de zelfinduktie moet vergroten om het midden van de ontvangstband op zijn plaats te houden. Je zult wellicht een paar keer Cmin en L moeten aanpassen. Maar uiteindelijk moet het zo lukken de ontvangstband op te rekken.

Het oprekken van de afstemband doe je allereerst alleen met de oscillator kring. Vervolgens ga je de FM HF kring aanpassen. De antenne ingangskring is bij FM afstemeenheden bijna altijd vast ingesteld, die hoef je meestal niet te wijzigen zolang de afstem band zelf niet drastisch wijzigt.

Ik heb bij een buizenradio deze methode ook met succes uitgevoerd. Deze buizenradio heeft voor FM een variabele afstem C en vast ingestelde spoelen. Origineel liep de FM band van 87 tot 100 MHz. Vooral door het verkleinen van een bijgeplaatste extra vaste condensator van 22 naar 12 pF en het met de kern vergroten van de zelfinduktie kon ik de afstemming oprekken van 87 naar ca. 104 MHz.

Succes!

Pieter.